Het UMC Utrecht doet veel wetenschappelijk onderzoek naar het voorkómen of het beperken van antibioticaresistentie. In één van deze studies kijken onderzoekers welke antibioticabehandeling het beste werkt bij patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen met bloedvergiftiging (sepsis). Hiermee kunnen we in de toekomst behandelingen met antibiotica optimaliseren en een zorgvuldig antibioticabeleid vormgeven. En: het helpt de ontwikkeling van antibioticaresistentie te beperken.

Sepsis is een levensbedreigend ziektebeeld en wordt veroorzaakt door een ontregelde ontstekingsreactie van het lichaam op ziekteverwekkers. Meestal is dan een ziekenhuisopname en behandeling met antibiotica nodig. Ziekenhuizen behandelen patiënten die met sepsis op de spoedeisende hulp komen nu nog op verschillende manieren: artsen starten direct met een combinatiebehandeling van twee verschillende antibiotica óf de zij geven slechts één antibioticum. Er is echter geen overtuigend bewijs dat zo’n combinatiebehandeling ook leidt tot een betere uitkomst voor de patiënt. En de beschikbare studies hiernaar laten geen verschil tussen de twee behandelingen zien. Dit komt doordat ze óf een te klein aantal deelnemers hadden, óf omdat zij niet de juiste studie-opzet hadden. 

Een combinatie van antibiotica of één antibioticum 

In een nieuwe studie – gecoördineerd door het UMC Utrecht - wordt onderzocht of een standaardbehandeling met het antibioticum ceftriaxon (een cefalosporine-antibioticum) net zo goed werkt als een combinatie van cefuroxim én kortdurend een aminoglycoside-antibioticum (zoals gentamicine of tobramycine) bij sepsispatiënten. De onderzoekers kijken daarbij vooral naar werkzaamheid, veiligheid en kosteneffectiviteit van deze behandelingsopties.

Arts-onderzoeker en coördinator van de studie Eva Koekenbier (onderzoeksprogramma Epidemiologie van Infectieziekten, UMC Utrecht) legt uit: “In het kader van de preventie van antibioticaresistentie is het erg belangrijk dat we bij een bacteriële infectie de patiënt zo snel mogelijk en met het meest geschikte antibioticum (of combinatie van antibiotica) kunnen behandelen. Deze nieuwe studie draagt bij aan het verstandig gebruiken van antibiotica.” 

Landelijk onderzoek

Het doel van dit landelijk onderzoek met meer dan 3.000 patiënten, is om vast te stellen of een combinatietherapie van twee antibiotica een betere uitkomst geeft dan monotherapie (één antibioticum). Eva: “Onze onderzoekers kijken onder meer naar de overleving, de duur van de ziekenhuisopname, het aantal dagen antibioticabehandeling en heropnames. Ook onderzoeken zij kosteneffectiviteit en kwaliteit van leven op de langere termijn. In het onderzoek – financieel ondersteund door ZonMw – werken negen Nederlandse ziekenhuizen (zowel umc’s als algemene ziekenhuizen) samen om zo snel mogelijk tot resultaten te komen. We verwachten deze over ongeveer drie jaar beschikbaar te hebben.” 

Antibioticabehandeling op maat voor elke patiënt

De uitkomsten van deze studie zal invloed hebben op de landelijke richtlijnen voor de behandeling van patiënten met sepsis. Eva Koekenbier zegt hierover: “Met behulp van de uitkomst van deze studie hopen we de landelijke richtlijnen voor antibioticagebruik te kunnen aanpassen. Hierdoor zal in de toekomst elke patiënt met sepsis op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek de juiste antibioticabehandeling kunnen krijgen. Door goed te onderzoeken wat de beste keuze is voor deze patiënten, dragen de resultaten van onze studie bij aan een zorgvuldig antibioticabeleid, waardoor de ontwikkeling van antibioticaresistentie wordt geremd.”

Elke patiënt de beste antibioticabehandeling